کراس بایت زمانی اتفاق می افتد که یک یا چند دندان فک پایینی دندان های فک بالایی را همپوشانی کند.
در حالت عادی دندان های فک بالایی باید کمی دندان های فک پایینی را بپوشاند. در صورتی که این وضعیت بطور معکوس اتفاق بیفتد یعنی یک یا چند دندان فک پایینی یک یا چند دندان فک بالایی را همپوشانی کند “بایت معکوس یا کراس بایت “اتفاق افتاده است .
در این حالت بیمار در موقع بسته بودن دهان خود دندان های فک بالای او در سطح داخلی دندان های پایینی قرار می گیرد .
کراس بایت نوعی بهم ریختگی دندان ( مال اکلوژن ) است که می تواند منجر به رویش انحرافی دندان به سمت گونه ، زبان و یا باعث انحراف قوس دندانی شود .
این حالت ممکن است در کناره های دهان و یا در دندان های جلو اتفاق بیفتد .
کراس بایت اغلب منشاء ژنتیکی دارد البته مواردی نظیر تنفس دهانی ، تاخیر در افتادن دندان شیری ، تصادف و مکیدن انگشت نیز از جمله علت های محیطی این عارضه است .
بهترین درمان برای کراس بایت ارتودنسی است.
انواع کراس بایت
کراس بایت جلویی دندان
کراس بایت عقب دندان
کراس بایت یک طرفه و دو طرفه
کراس بایت جلویی
این حالت زمانی ایجاد می شود که یک یا چند دندان پایین جلوتر از دندان های بالایی قرار بگیرد .
علت بروز این مشکل در اثر بزرگی فک پایین و کوچکی فک بالا و یا کمبود فضا به خاطر شلوغی دندان ها است .
کراس بایت جلویی یا قدامی اگر به موقع درمان نشود باعث تحلیل لثه و اختلال شدید در رشد فک می شود .
کراس بایت خلفی (پسین)
در این نوع اختلال بایت ، قوس دندانی بالایی و آرواره باریک است و ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد .
این حالت اگر در دوران رشد درمان نشود بعد از گذشت زمان مشکل ساختاری ایجاد می کند و منجر به عدم تقارن اسکلتی می گردد .
کراس بایت یک طرفه
این نوع از کراس بایت باعث اختلال در رشد یک طرف از قوس دندانی می شود .
در این حالت قوس دندانی فک بالا باریک می شود که در اثر عاداتی مانند مکیدن انگشت شست یا پستانک در دوران کودکی بوجود می آید .
انسداد راه هوایی فوقانی نیز از دیگر عوارض کراس بایت یک طرفه می باشد .
اختلال بایت و عوامل بروز آن
اختلال بایت در اغلب موارد ارثی و ژنتیکی است .
در صورتی که کراس بایت منشاء ژنتیکی داشته باشد استخوان فک پایین بطور معمول پهن تر از استخوان فک بالا می شود .
به همین خاطر است که در این افراد دندان ها از ردیف خود خارج شده و کج می شوند .
در برخی موارد نیز کراس بایت در اثر تاخیر در افتادن دندان شیری و یا اختلال در رویش دندان اتفاق می افتد .
در برخی از کودکان دندان شیری بقدری دیر می افتد که دندان های دائمی مجبورند از پشت آنها جوانه بزنند .
این حالت تنها در چند دندان تاثیر گذاشته و باعث اختلال در رویش آنها می شود .
درمان ارتودنسی تنها راه برای بهبود در وضعیت اختلال بایت می باشد .
در برخی از کودکان ممکن است ” کراس بایت در اثر بزرگی لوزه “ اتفاق بیفتد .
در این حالت بزرگی لوزه باعث می شود که کودک نتواند از بینی نفس بکشد بنابر این تنفس از راه دهان می تواند سبب بروز اشکالاتی در شکل استخوان ماگزیلا شده و باعث نامرتبی در دندان ها شود .
تنفس از راه دهان همچنین ممکن است باعث نامتقارن شدن رشد فک ها نیز بشود .
درمواردی که این بیماری در اثر تنفس دهانی به وجود می آید باید در ابتدا درمان را با برداشتن لوزه آغاز کرد.سپس می توان درمان ارتودنسی را به صورت وسیع کردن کام صورت انجام داد .
کراس بایت یک دندانی
این بیماری ممکن است تنها در یک دندان باشد که در این حالت متخصص ارتودنسی برای به حرکت دادن آن از براکت یا نگهدارنده استفاده می کند .
اگر این اختلال بایت در چند دندان باشد ارتودنتیست از وسیع کننده کام استفاده می کند .
علت دیگری که ممکن است باعث اختلال در رویش یک دندان شود ، تراکم در قوس فک بالا است .
هنگامی که دندان های دائمی تمایل به ظاهر شدن دارند و دندان های شیری هنوز نیفتاده اند ” ظاهر شدن دندان دائمی در حضور دندان های شیری ” می تواند منجر به کراس بایت شود .
عوارض درمان دیر هنگام کراس بایت
در صورت عدم درمان به موقع این بیماری ممکن است مسائلی به وجود آید که منجر به مشکلات جدی بهداشت دهان و دندانشود .
این بیماری می تواند باعث فرسایش و ساییدگی دندان ها شده ، اختلال در جویدن و بیماری های لثه و لبخند نازیبا را بوجود بیاورد .
همچنین درمان دیر هنگام این بیماری ممکن است منجر به عدم تقارن ظاهری فک پایین و حتی در مواقعی باعث بروز سندرم اختلال مفصل گیجگاهی شود .
بهترین سن برای درمان یک کودک مبتلا به کراس بایت در دوره دندانی مختلط است .
از این رو درمان زود هنگام این بیماری می تواند به برقراری مجدد تعادل عضلانی مناسب منجر شود .
برای درمان کراس بایت ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک ؟
برای درمان این بیماری ، ارتودنسی ثابت ارجعیت بیشتری نسبت به ارتودنسی متحرک دارد .
اگرچه همکاری بیمار در طول قرار دادن دستگاه متحرک و نگهداری از دستگاه ضروری است .
اما در ارتودنسی ثابت بیمار به مراتب راحت تراز ارتودنسی متحرک خواهد بود .
دستگاه های ارتودنسی قابل جابجایی ممکن است اشکال در گفتار ، غذا خوردن ، عق زدن ، التهاب لثه ، عفونت های قارچی و فعال سازی نادرست را داشته باشند .
البته در ارتودنسی ثابت نیز ضروری است که بیمار نسبت به حفظ سطح مناسب بهداشت دهان و دندان ، از نظر خطرات افزایش برش و پوسیدگی در ارتباط با دستگاه ثابت کوشا باشد .
